مدیریت مالی 

مدیریت مالی عبارت است از مدیریت بر منابع و مصارف سرمایه به طوری که ثروت سهامداران به حداکثر برسد .

مدیریت مالی از یک سو مدیریت بر منابعی است که شرکت به کار گرفته، این منابع عبارتند از وجوهی که صاحبان سهام به صورت سرمایه در اختیار شرکت قرار داده اند و یا وام ‌ها و بدهی ‌های است که شرکت در اختیار دارد و از سوی دیگر مدیریت بر مصارف از محل این منابع مالی فراهم گردیده است.

مدیریت مالی به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران است.

ثروت سهامداران تحت تاثیر دو عامل قرار می‌گیرد. این عوامل عبارتند از بازده و ریسک.

هر چه بازده افزایش یابد ثروت سهامداران افزایش یافته و هرچه ریسک کاهش یابد ثروت سهامداران افزایش خواهد یافت.

در نتیجه تمام تصمیمات مالی تحت تاثیر دو عامل ریسک و بازده قرار میگیرند.

هدف مدیریت مالی 

هدف مدیریت مالی چیست؟

هدف مدیریت مالی  به حداکثر رسانیدن ثروت سهامداران است. ثروت سهامداران تحت تاثیر دو عامل قرار می‌گیرد . این عوامل عبارتند از بازده و ریسک.

 هر چه بازده افزایش یابد ثروت سهامداران افزایش یافته و هرچه ریسک کاهش یابد ثروت سهامداران افزایش خواهد یافت . در نتیجه تمام تصمیمات مالی تحت تاثیر دو عامل ریسک و بازده قرار میگیرند.

بازدهی که سهامداران از داشتن سهام به دست می‌آورند عبارتند از:

• افزایش قیمت سهام که اصطلاحا سود سرمایه نامیده می شود
• دریافت سود و یا سایر مزایا

در هر صورت چه بازده سهامدار به صورت افزایش قیمت و یا به صورت سود باشد ثروت سهامدار افزایش خواهد یافت.
افزایش قیمت سهام تحت تاثیر دو عامل قرار می گیرد:
توانایی شرکت در به دست آوردن بازده (تغییر در سود سال آینده، تغییر در نرخ رشد سود در سال های آتی)
درجه عدم اطمینان (ریسک) نسبت به دستیابی به سود سالهای آینده
مهمترین ریسکی که بر شرکت وارد می شود خطر ورشکستگی است. از آنجا که صاحبان سهام نمی‌توانند بازده آتی سهامی را که خریداری می‌کنند به طور دقیق پیش بینی کنند، همیشه با ریسک مواجه اند. در نتیجه ریسک ، یعنی نتیجه (بازده) تحقق یافته با نتیجه (بازده) مورد انتظار یکسان نباشد.

 

تعیین هدف های مالی

برای رسیدن به مهمترین هدف مدیریت مالی، یعنی به حداکثر رساندن ثروت سهامداران شرکت، اهداف مالی زیر را باید مد نظر قرار دهیم:

تعیین اندازه شرکت و نرخ رشد آتی آن: یعنی متناسب با فعالیتی که مورد نیاز است امکانات و دارایی هایی را به کار بگیریم که بتواند ضمن ایجاد بازدهی متناسب با ریسک،رشد سودآوری را به همراه داشته باشد.
تعیین بهترین ترکیب دارایی ها: یعنی تعیین مقدار هر نوع دارایی در مجموعه مصارفی که شرکت در راستای عملیات خود به کار می گیرد.
تعیین بهترین منابع شرکت (ساختار سرمایه): یعنی شرکت ها از منابع مختلفی مانند سرمایه، سود انباشته، سهام ممتاز و بدهی میتوانند استفاده کنند. تعیین ترکیب و مقدار بهینه هر یک از اقلام مزبور.

هدف مدیریت مالی و منافع اجتماعی

آیا هدف مدیریت مالی “افزایش ثروت سهامداران” و یا “افزایش قیمت سهام” مغایر با اهداف اجتماعی است یا در راستای این اهداف می باشد؟

به حداکثر رساندن ثروت سهامداران می تواند منافع اجتماعی را هم تامین کند.

منافع اجتماعی افزایش ثروت سهامداران به شرح زیر است:
1- منافع مصرف کنندگان: به حداکثر رسیدن ثروت سهامداران ایجاب می کند که شرکت کارایی زیادی داشته باشد و بتواند با کمترین هزینه کالایی با کیفیت مطلوب تولید کند. نهایتاً با ارضاء نیازهای مصرف کنندگان منافع آنها افزایش می یابد. در صورتی که با عدم کارایی و فقط با افزایش غیرعادلانه قیمت فروش، سود را افزایش دهد، در شرایط رقابتی متضرر خواهد شد و از این روش نمیتواند قیمت سهام خود را افزایش دهد.
2- منافع کارکنان: شرکت هایی می توانند قیمت سهام خود را افزایش دهند که به سطح بالاتری از کارایی دسترسی پیدا کنند و به همراه آن از رشد قابل توجه برخوردار باشند. این امر منجر به کارگیری نیروهای متخصص و ایجاد تجربه و خلاقیت در آنها خواهد شد
3- منافع افراد دیگر جامعه: زمانی که در جامعه اکثریت افراد سهامدار شرکت ها باشند افزایش قیمت سهام در جهت افزایش ثروت عمومی است.

وظایف مدیریت مالی

• سرمایه گذاری و یا مدیریت بر مصارف : برای مدیریت بر مصارف، وظایف متعددی مطرح می‌شود که اهم آنها عبارتند از : اداره نقدینگی، مدیریت بر دارایی‌های جاری و مدیریت بر سرمایه‌گذاری ‌ها.
• تامین منابع مالی : در راستای تامین مالی نیز وظیفه مدیریت مالی این است که اولاً میزان و درصد هریک از منابع مالی را تعیین و سپس نسبت به مدیریت تامین آنها به گونه ‌ای عمل کند که نتیجه آن ایجاد حداکثر ثروت برای سهامداران باشد.
•  وظایف مربوط به سود آوری شامل : کنترل هزینه‌ها، قیمت‌ گذاری، پیش ‌بینی سود، تحلیل بازده و ریسک در تصمیمات مالی.

محیط عملیاتی مدیریت مالی

در تصمیم گیری های مالی متغیرهای خارجی وجود دارند که برای تصمیم گیری ها موثرند این متغیر ها عبارتند از:

• شکل سازمان های تجاری
• محیط اقتصادی
• بازارهای پولی و واسطه‌ها
• مالیات

الف – سازمان های تجاری

ساختار سازمانی و مسئولیت سهامداران می تواند در چگونگی تصمیم گیری های مالی موثر باشد.

سازمانهای تجاری به یکی از اشکال زیر است:

الف-1 – مالکیت انفرادی : مالک این واحدها یک نفر است و تمام مسئولیت ها به عهده اوست. مسئولیت مالک در مقابل بستانکاران نامحدود است و در مقابل بستانکاران متعهد است که علاوه بر اموال واحد مربوط، از اموال شخصی نیز نسبت به پرداخت بدهی اقدام نماید.

نقل و انتقال این واحدهای تجاری با مشکلات مختلفی روبرو است از جمله:

• این واحدهای تجاری نمی توانند ورقه بهادار صادر کنند
• ارزش گذاری این واحدها متاثر از متغیرهای مختلفی است

الف-2 – شرکت های تضامنی : مسئولیت شرکت های تضامنی نامحدود است و همانند واحدهای تجاری در صورتی که ورشکست شوند، بستانکاران در مطالبه خود علاوه بر اموال شرکت نسبت به اموال شخصی شرکا نیز می توانند ادعا داشته باشند. سود به نسبت توافقی تقسیم میشود. در شرکت های تضامنی نسبی، مسئولیت شرکا متناسب با درصد سهم الشرکه آنها است.

الف-3 – شرکتهای سهامی : این شرکت ها دارای شخصیت حقوقی اند، سرمایه آنها به تعدادی سهام مساوی تقسیم شده، شخصیت آنها متمایز از شخصیت مالکیت سهام است. مسئولیت سهامداران محدود به آورده آنها است و خارج از شرکت مسئولیتی ندارند و اگر شرکت سهامی ورشکست شود، بستانکاران فقط نسبت به اموال شرکت می توانند ادعا داشته باشند.

در صورتی که در زمان ورشکستگی، میزان بدهی شرکت بیشتر از اموال و دارایی ها باشد، بستانکاران هیچ مطالبه دیگری نمی توانند داشته باشند. لذا از این نظر بستانکاران در این شرکتها مواجه با ریسک می باشند. سود به تعداد سهام تقسیم شده و هر سهامدار متناسب با تعداد سهام، سود دریافت می کند.

مشخصه بارز شرکت های سهامی شامل موارد زیر می باشد:

• دارا بودن عمر نامحدود
• دارا بودن شخصیت حقوقی جداگانه از مالکان (سهامداران) خود
• قوانین و مقررات سنگین دولتی و تجاری
• سهولت نقل و انتقال مالکیت بین سهامداران و افراد غیر
• سهولت جذب و جمع آوری سرمایه از بازار های مالی

ب – محیط اقتصادی

عوامل مختلفی مانند چرخه اقتصادی، تورم و مقررات دولتی که در پیرامون فعالیت شرکت‌ها وجود دارند میتوانند در میزان سودآوری و تحمیل ریسک های مختلف بر شرکت‌ها نقش داشته باشند و تصمیم گیری های مالی در هر یک از شرایط مزبور متفاوت است.

ب-1 – چرخه تجاری : الگوی اقتصادی است که در یک سیستم اقتصادی تکرار می شود. هر چرخه تجاری دارای چهار حالت است که از رونق اقتصادی شروع شده و سپس رکود و بحران و در نهایت بهبود اقتصادی است.

رونق اقتصادی شرایطی که فعالیت تجاری در اوج خود قرار گرفته و نرخ بیکاری به حداقل می رسد.

پس از رونق تجاری فعالیت های اقتصادی کاهش و نرخ بیکاری افزایش می یابد (دوران رکود) و اگر رکود اقتصادی ادامه داشته باشد به آن بحران اقتصادی گویند.

در شرایطی که وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کند به آن دوران بهبود اقتصادی می گویند. برای جلوگیری از این که رکود اقتصادی به بحران تبدیل گردد، مسئولین اقتصادی از سیاست های مالی (کاهش نرخ مالیات،افزایش مخارج دولت) و یا سیاست های پولی (کاهش نرخ بهره و تشویق به سرمایه گذاری) استفاده می کنند.

ب-2 – مالیات و تصمیمات مالی : یکی دیگر از عواملی که بر تصمیمات مالی موثر است قوانین و مقررات مالیاتی است. این قوانین و مقررات مالیاتی می تواند به عنوان ابزار موثر در توسعه سرمایه‌گذاری از سوی دولت ها باشد. در تصمیمات مالی مانند تقسیم سود،استفاده از منابع مختلف تامین مالی و …. قوانین و مقررات مالی می تواند نقش موثری داشته باشد و هرگونه تغییر در آنها بر راهکارهای تصمیمات مالی موثر است.

ب-3 – تورم : یکی از متغیرهای مهمی که در تصمیمات مالی موثر است تورم می باشد. تورم عبارت است از افزایش قیمت‌ها. تورم با شاخص های مختلفی مانند شاخص تعدیل کننده قیمت برای تولید ناخالص ملی، شاخص قیمت تولید و شاخص قیمت مصرف‌کننده اندازه گیری می شود.

تورم می تواند در ارقامی چون سود هر سهم، سود تقسیمی هر سهم و قیمت هر سهم اثر بگذارد. با توجه به هدف مدیریت مالی که به حداکثر رساندن ثروت سهامداران است، در وضعیت تورم «سود واقعی» هر سهم افزایش زیادی ندارد بلکه «سود اسمی» افزایش می یابد و آن قدر بازدهی سهام باید افزایش یابد تا نرخ تورم را جبران نماید.