خصوصیات کیفی اطلاعات مالی

خصوصیات کیفی اطلاعات مالی

اطلاعاتی که در صورتهای مالی ارائه می‌شود باید برای استفاده کنندگان مفید باشد.اطلاعاتی مفید است که دارای خصوصیات معینی باشد.

خصوصیات کیفی اصلی اطلاعات مالی

• مربوط بودن

• قابل اتکا بودن

• قابل مقایسه بودن

• قابل فهم بودن

اهمیت: به عنوان یک کیفیت آستانه‌ای، نقطه انقطاع است و باید قبل از سایر خصوصیات کیفی در نظر گرفته شود و اگر اطلاعات با اهمیت نباشد نیاز به بررسی از جهت مربوط بودن و قابل اتکا بودن ندارد .

منظور از اطلاعات با اهمیت اطلاعاتی است که بتواند بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان که بر مبنای صورتهای مالی اتخاذ می شود تاثیر گذارد.

مربوط بودن

اطلاعاتی مربوط تلقی میشود که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویدادهای حال یا آینده یا تایید یا تصحیح ارزیابی‌های گذشته موثر واقع شود.

ویژگی های اطلاعات مربوط به شرح زیر است:

ارزش پیش بینی کنندگی: یعنی فایده مندی برای پیش بینی نتایج رویدادهای آتی

ارزش تایید کنندگی:یعنی ارائه بازخورد درباره رویدادهای گذشته برای تایید یا تصحیح انتظارات.

انتخاب خاصه: خاصه ای که قرار است در صورتهای مالی گزارش شود مانند بهای تمام شده بهای جایگزینی یا ارزش روز باید مبتنی بر فایده آن در تصمیم گیری باشد.

فرض کنید به عنوان سهامدار شرکت ایران خودرو انتظار داشتید در یک دوره خاص سود شرکت 25 درصد رشد کنند، اطلاعات صورت سود و زیان آن دوره مالی، اولا انتظار شما را تایید یا تصحیح می کند و ثانیا به عنوان یک مبنا برای پیش بینی سود آتی قابل استفاده است.

قابل اتکا بودن

اطلاعاتی قابل اتکا است که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه ای معقول انتظار می رود بیان کند.

قابل اتکا بودن به معنای دقت مطلق نیست اطلاعاتی که بر مبنای قضاوت، برآورد و تقریب است نمی تواند کاملا دقیق باشد بلکه باید قابل اتکا باشد.

بیان صادقانه، رجحان محتوا بر شکل، بیطرفی، احتیاط و کامل بودن ویژگی های لازم برای قابل اتکا بودن است.

بیان صادقانه: به معنای رابطه و تطابق بین اطلاعات و رویدادهای زیر بنای آن است. ارقام حسابداری باید تا حد امکان واقعیت اقتصادی منابع، تعهدات یا معاملات و سایر رویدادها را نشان دهد.

مثلاً موجودی نقد در ترازنامه باید بیانگر مبلغ وجه نقد صندوق و موجودی حساب های جاری بانکی باشد یا حساب های دریافتنی بیانگر مطالبات قابل وصول از مشتریان باشد.

رجحان محتوا بر شکل: برای اینکه اطلاعات بیانگر معاملات و سایر رویدادهایی باشد که مدعی بیان آن است، باید محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات و سایر رویدادها نه صرفاً شکل قانونی آنها در نظر گرفته شود.

برای مثال ممکن است شرکتی یک دستگاه خودرو به طور وکالتی خریداری کند ولی سند مالکیت آن به نام صاحب قبلی آن باشد.

از نظر شکل قانونی خودرو متعلق به شرکت نیست اما بر اساس واقعیت اقتصادی معامله خودرو جز دارایی شرکت است.

بی طرفی: اطلاعات صورتهای مالی استفاده کنندگان متعدد دارد و نباید برای تاثیرگذاری بر تصمیمات در یک جهت خاص یا حصول به نتیجه ای از قبل تعیین شده تهیه شود.همچنین اطلاعات نباید به نفع گروهی خاص و در جهت زیان رساندن به دیگران باشد.

تدوین کنندگان استاندارد نیز نباید تحت تاثیر آثار بالقوه یک روش جدید بر یک شرکت یا صنعت خاص قرار گیرند.

احتیاط: ابهامات حاکم بر محیط اقتصادی و عدم امکان پیش بینی قطعی آینده ایجاب می کند که در تهیه اطلاعات صورتهای مالی احتیاط شود. احتیاط یعنی اینکه سعی شود درآمدها یا دارایی ها بیشتر از واقع و هزینه ها یا بدهی ها کمتر از واقع ارائه نشود.

اعمال احتیاط نباید منجر به ایجاد اندوخته های پنهانی یا ذخایر غیرضروری یا کم نمایی دارایی ها و درآمدها و بیش نمایی بدهی ها و هزینه ها شود.

کامل بودن: اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید با توجه به اهمیت آنها و در نظر گرفتن فزونی منافع اطلاعات بر هزینه تهیه آن،کامل باشد. اگرچه کامل بودن یک مفهوم نسبی است اما باید مراقب بود با ارائه اطلاعات ناقص موجبات گمراهی استفاده‌کنندگان فراهم نشود.

قابل مقایسه بودن

اطلاعات مالی زمانی مفید است که بتوان بر پایه آن شباهت ها و تفاوت ها را تشخیص داد. استفاده کنندگان برای تصمیم گیری، عملکرد یک شرکت را بر اساس اطلاعات مالی با شرکت های دیگر یا با عملکرد گذشته همان شرکت مقایسه می‌کنند.

بنابراین آثار معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری باید با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه گیری برای موضوعات مشابه رعایت گردد.

ثبات رویه: قابل مقایسه بودن مستلزم این است که حسابداری رویدادهای مشابه هر دوره حسابداری و از یک دوره به دوره بعد با روش یکسان صورت گیرد و شرکت‌های مختلف نیز باید از رویه های یکنواخت برای رویدادهای مشابه استفاده کنند.

افشا: یکی از شرایط لازم برای قابل مقایسه بودن، افشای رویه های حسابداری به کار رفته در تهیه صورت های مالی و همچنین افشای هرگونه تغییرات در آن رویه‌ها و آثار چنین تغییراتی است.

برای مثال دو شرکت ممکن است ماشین آلات یکسان داشته باشند اما نحوه استفاده از این ماشین آلات و شرایط محیطی باعث تغییر در الگوی مصرف داراییها میشود و در نتیجه ممکن است از روش های استهلاک متفاوت استفاده کنند. برای افزایش قابلیت مقایسه اطلاعات، در چنین شرایطی روشهای حسابداری باید افشا شود.

قابل فهم بودن

ممکن است صورت های مالی حاوی اطلاعات مربوط و قابل اتکا اما غیر قابل فهم باشد. در اینصورت چنین اطلاعاتی برای تصمیم گیری مفید نیست، چون قابل فهم نمی باشد.

اطلاعات مندرج در صورتهای مالی نمی تواند آنقدر ساده باشد که برای هر کس قابل فهم باشد. اما باید برای اشخاصی که دانش نسبی درباره حسابداری دارند و خواهان مطالعه و تحلیل اطلاعات مالی می باشند قابل فهم باشد.

توان استفاده کنندگان و ادغام و طبقه بندی دو خصیصه موثر بر قابل فهم بودن است.

توان استفاده کنندگان: اطلاعات مالی بر اساس این فرض تهیه می شود که استفاده کنندگان آگاهی مقبولی درباره فعالیت های تجاری و اقتصادی و نحوه حسابداری آن دارند و این که با صرف تلاش معقول مایل به مطالعه اطلاعات هستند.

ادغام و طبقه بندی اطلاعات: ظرفیت پردازش مغز انسان محدود است و برای تحلیل ناگزیر از طبقه بندی است. لذا برای قابل فهم بودن اطلاعات مالی باید اجزای آن به نحو مناسب در یکدیگر ادغام و طبقه بندی شوند.